Nadzór nad działalnością WSA
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
z dnia 18 września 2003 r.
w sprawie szczegółowego trybu wykonywania nadzoru nad działalnością administracyjną wojewódzkich sądów administracyjnych
Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1645
Na podstawie art. 22 § 5 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) zarządza się, co następuje:
§ 1.
Rozporządzenie określa szczegółowy tryb wykonywania nadzoru nad działalnością administracyjną wojewódzkich sądów administracyjnych osobiście przez Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego, wiceprezesów oraz innych sędziów i pracowników tego Sądu, a także przez prezesów wojewódzkich sądów administracyjnych, wiceprezesów i przewodniczących wydziałów tych sądów.
§ 2.
Wykonywanie nadzoru przez Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego, wiceprezesów oraz innych sędziów i pracowników tego Sądu polega w szczególności na:
- ustalaniu kierunków nadzoru wykonywanego przez prezesów wojewódzkich sądów administracyjnych;
- kontroli i ocenie prawidłowości wykonywania nadzoru przez prezesów wojewódzkich sądów administracyjnych, w tym przeprowadzaniu doraźnych wizytacji i lustracji ich działalności nadzorczej oraz wydawaniu im w tym zakresie odpowiednich zarządzeń i wiążących zaleceń;
- wizytowaniu rozpraw i przedstawianiu sędziom orzekającym oraz innym pracownikom sądu uwag i spostrzeżeń poczynionych w toku rozprawy;
- przeprowadzaniu wizytacji i lustracji jednostek organizacyjnych wojewódzkich sądów administracyjnych;
- przeprowadzaniu kontroli biurowości sądowej i organizacji pracy sekretariatów;
- organizowaniu narad powizytacyjnych, polustracyjnych i pokontrolnych sędziów i innych pracowników sądu;
- dokonywaniu analiz prawomocnych orzeczeń sądowych pod kątem oceny poziomu jednolitości orzecznictwa sądów administracyjnych;
- badaniu sprawności postępowania w wojewódzkich sądach administracyjnych i w poszczególnych jednostkach organizacyjnych tych sądów;
- kontroli przestrzegania kultury pracy i powagi sądu przez sędziów, asesorów sądowych, referendarzy sądowych, asystentów sędziów oraz urzędników i innych pracowników sądowych;
- inicjowaniu wszczęcia postępowań wyjaśniających lub dyscyplinarnych przez organy lub osoby uprawnione;
- udziale w naradach i szkoleniach zawodowych sędziów oraz innych pracowników sądowych;
- analizie rocznych informacji o działalności wojewódzkich sądów administracyjnych;
- dokonywaniu ocen kwalifikacyjnych sędziów wojewódzkich sądów administracyjnych kandydujących na wolne stanowiska sędziowskie w Naczelnym Sądzie Administracyjnym;
- dokonywaniu oceny pracy asesorów sądowych w sądach administracyjnych pod względem ich przydatności do pełnienia obowiązków sędziowskich oraz kandydujących na wolne stanowiska sędziowskie w wojewódzkich sądach administracyjnych.
§ 3.
- Sędziowie i pracownicy wchodzący w skład wydziałów i zespołów działających w Biurze Orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego tworzą służbę nadzoru.
- Zadania nadzorcze, o których mowa w § 2 pkt 2, 3, 4, 8, 12 i 13, mogą wykonywać tylko ci członkowie Biura Orzecznictwa, którzy są sędziami sądów administracyjnych, z tym że zadania, o których mowa w pkt 2 - tylko sędziowie Naczelnego Sądu Administracyjnego.
- Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego może upoważnić dyrektora lub zastępcę dyrektora Biura Orzecznictwa do podpisywania pism dotyczących nadzoru, o którym mowa w § 2.
§ 4.
Wizytacje jednostek organizacyjnych wojewódzkich sądów administracyjnych powinny być przeprowadzane nie rzadziej niż raz na cztery lata.
§ 5.
- W toku wizytacji bada się w szczególności: obciążenie sędziów stosownie do wpływu i liczby spraw załatwionych oraz stan zaległości, sprawność postępowania sądowego, w tym przygotowanie posiedzeń, wykonywanie czynności w toku postępowania międzyinstancyjnego, w tym terminowość sporządzania uzasadnień oraz wykonywanie czynności po uprawomocnieniu się orzeczenia, a także poziom jednolitości orzecznictwa w wizytowanym sądzie na tle orzecznictwa innych sądów administracyjnych, a zwłaszcza Naczelnego Sądu Administracyjnego.
- Czynności wizytacyjne kończą się naradą powizytacyjną z udziałem sędziów wizytowanej jednostki organizacyjnej wojewódzkiego sądu administracyjnego.
§ 6.
- Z przebiegu wizytacji sporządza się sprawozdanie zawierające w szczególności dokonane ustalenia i ocenę pracy wizytowanego sądu lub jego poszczególnych jednostek organizacyjnych, w tym skuteczność wnoszonych środków odwoławczych, wskazanie uchybień oraz ewentualne wnioski o wytknięcie naruszeń obowiązków służbowych, albo o wszczęcie postępowań wyjaśniających lub dyscyplinarnych, a w razie potrzeby także wnioski o wystąpienie o podjęcie uchwały wyjaśniającej przepisy prawne lub o unieważnienie prawomocnego orzeczenia.
- Sprawozdanie z wizytacji wraz z projektem zarządzeń powizytacyjnych przedstawia się Prezesowi Naczelnego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem dyrektora Biura Orzecznictwa tego Sądu najpóźniej w terminie 30 dni od zakończenia wizytacji.
§ 7.
- Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego przekazuje prezesowi wizytowanego sądu sprawozdanie z wizytacji i na jego podstawie wydaje zarządzenia powizytacyjne, ustalając termin ich wykonania, a w razie potrzeby inicjuje działania dyscyplinujące.
- Prezes wojewódzkiego sądu administracyjnego zwołuje - jeżeli uzasadniają to wnioski powizytacyjne - w terminie jednego miesiąca od dnia otrzymania protokołu z wizytacji - naradę w celu omówienia wyników wizytacji, z udziałem wiceprezesa (wiceprezesów), przewodniczących wydziałów, sędziów, asesorów i referendarzy wizytowanego sądu; o wynikach narady zawiadamia Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego.
- Sędziowie wizytowanego sądu mogą zgłaszać prezesowi wojewódzkiego sądu administracyjnego oraz Prezesowi Naczelnego Sądu Administracyjnego uwagi i wnioski co do przeprowadzonej wizytacji. O wynikach oceny tych uwag i wniosków zawiadamia się zainteresowanych sędziów.
§ 8.
- Lustracja ma na celu zbadanie określonej problematyki z zakresu funkcjonowania wojewódzkiego sądu administracyjnego lub jego określonej jednostki organizacyjnej, a także zbadanie działalności nadzorczej prezesa, wiceprezesa (wiceprezesów) i przewodniczącego wydziału oraz ocenę sprawności i terminowości wykonywanych czynności służbowych przez poszczególnych sędziów.
- Do lustracji przepisy § 5, 6 i 7 stosuje się odpowiednio.
§ 9.
- Kontrolę biurowości sądowej i organizacji pracy sekretariatów wydziałów w wojewódzkim sądzie administracyjnym przeprowadza inspektor do spraw biurowości sądowej.
- W toku przeprowadzania kontroli inspektor do spraw biurowości sądowej bada w szczególności:
1) prawidłowość stosowania przepisów regulaminu wewnętrznego urzędowania wojewódzkich sądów administracyjnych oraz przepisów o biurowości sądowej, sposób wykonywania zarządzeń i orzeczeń oraz organizację pracy sekretariatów;
2) stan zaległości spraw, ze szczególnym uwzględnieniem spraw, w których postępowanie sądowe trwa dłużej niż sześć miesięcy;
3) sposób prowadzenia ksiąg i innych urządzeń ewidencyjnych oraz rzetelność sporządzania sprawozdań statystycznych;
4) warunki i kulturę pracy sekretariatu oraz poziom przygotowania zawodowego pracowników.
§ 10.
- Po przeprowadzeniu kontroli inspektor przekazuje swoje spostrzeżenia i uwagi przewodniczącemu wydziału oraz prezesowi kontrolowanego sądu.
- Inspektor omawia z pracownikami sekretariatu ujawnione w toku kontroli błędy i uchybienia oraz wskazuje prawidłowy sposób załatwienia danych spraw.
- Najpóźniej w terminie 30 dni od zakończenia kontroli inspektor przedstawia Prezesowi Naczelnego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem dyrektora Biura Orzecznictwa tego Sądu sprawozdanie wraz z wnioskami co do potrzeby wydania zarządzeń pokontrolnych.
- Do kontroli przepisy § 6 ust. 1 i § 7 stosuje się odpowiednio.
§ 11.
- Wykonywanie nadzoru przez prezesów wojewódzkich sądów administracyjnych, wiceprezesów i przewodniczących wydziałów tych sądów polega w szczególności na:
1) analizie stanu zaległości i sprawności postępowania w poszczególnych wydziałach sądu;
2) analizie efektywności pracy sędziów, asesorów i referendarzy sądowych;
3) analizie orzecznictwa co do poziomu jego jednolitości oraz sygnalizowaniu Prezesowi Naczelnego Sądu Administracyjnego występujących rozbieżności, których usunięcie wymaga wyjaśnienia przepisów prawnych;
4) kontroli przestrzegania przez przewodniczących wydziałów zasad przydzielania spraw poszczególnym sędziom, ustalania terminów rozpraw, ustalania składów orzekających i ich przewodniczących, kolejności wyznaczania spraw na rozprawy oraz obciążenia rozpraw i posiedzeń sprawami;
5) kontroli wykonywania przez przewodniczących wydziałów ich obowiązków nadzorczych;
6) dokonywaniu ocen pracy referendarzy sądowych zatrudnionych w kierowanym sądzie w związku z wystąpieniem o mianowanie na stanowisko asesora sądowego;
7) dokonywaniu ocen pracy asystentów sędziego i innych pracowników zatrudnionych w kierowanym sądzie w związku z wystąpieniem o mianowanie na stanowisko referendarza sądowego.
2. Prezes wojewódzkiego sądu administracyjnego przesyła do Biura Orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego:
1) odpisy pytań prawnych wraz z uzasadnieniami, wnoszonych do Trybunału Konstytucyjnego;
2) odpisy orzeczeń, od których wniesiona została skarga kasacyjna;
3) odpisy prawomocnych orzeczeń, które wskazują na rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych;
4) akta spraw zakończonych prawomocnie, w których do wydanego orzeczenia zgłoszone zostało zdanie odrębne;
5) odpisy innych orzeczeń lub akt spraw, o których nadesłanie zwrócił się dyrektor Biura Orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego lub jego zastępca;
6) odpisy informacji o wynikach narad sędziów w sprawach problemów orzecznictwa sądu, przekazywanych prezesowi właściwej Izby w Naczelnym Sądzie Administracyjnym;
7) roczne informacje o działalności wojewódzkiego sądu administracyjnego.
3. Prezes wojewódzkiego sądu administracyjnego zawiadamia Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego o wydanych ważniejszych zarządzeniach dotyczących zapewnienia prawidłowości i sprawności funkcjonowania podległych jednostek organizacyjnych.
4. Prezes wojewódzkiego sądu administracyjnego może zlecić wiceprezesowi sądu w całości lub w części wykonywanie czynności nadzorczych.
§ 12.
Wykonywanie nadzoru administracyjnego przez przewodniczących wydziałów wojewódzkich sądów administracyjnych polega w szczególności na kontroli:
1) obowiązków sędziów w zakresie sprawności postępowania zwłaszcza w sprawach, w których postępowanie toczy się przewlekle;
2) obowiązków sędziów sprawozdawców w zakresie wydawania zarządzeń o wyznaczaniu rozpraw, wynikających z podziału czynności w wydziale;
3) zasadności odwoływania i odraczania rozpraw i posiedzeń oraz zdejmowania spraw z wokand;
4) terminowości sporządzania uzasadnień orzeczeń;
5) terminowości wykonywania orzeczeń;
6) poprawności sporządzania sprawozdań statystycznych;
7) co najmniej raz w miesiącu terminowości i prawidłowości wykonywania przez sekretariat zarządzeń i prowadzenia ksiąg i innych urządzeń ewidencyjnych.
§ 13.
1. Prezes wojewódzkiego sądu administracyjnego w razie stwierdzenia uchybień w zakresie sprawności postępowania i wzrostu zaległości spraw w wydziale poleca przewodniczącemu wydziału sporządzenie planu własnych zadań nadzorczych dla likwidacji tych zaległości i przedłożenie go w terminie do dnia 15 stycznia każdego roku wraz ze sprawozdaniem z wykonania planu za ubiegły rok, jeśli taki plan był sporządzony.
2. Prezes wojewódzkiego sądu administracyjnego w terminie do dnia 28 lutego każdego roku przedkłada Prezesowi Naczelnego Sądu Administracyjnego własny zbiorczy plan zadań nadzorczych w zakresie, o którym mowa w ust. 1, wraz ze sprawozdaniem z realizacji planu za ubiegły rok, jeśli taki był sporządzony.
3. Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego może zażądać uzupełnienia planu lub sprawozdania oraz wnieść do planu zarzuty i wiążące uwagi. Prezes wojewódzkiego sądu administracyjnego przedkłada uzupełnienie planu i sprawozdania oraz udziela odpowiedzi na zarzuty i uwagi w terminie 14 dni od dnia ich otrzymania.
§ 14.
1. Zarządzenia wydawane w ramach nadzoru sporządzane są na piśmie i doręczane za pokwitowaniem odbioru.
2. Prezes wojewódzkiego sądu administracyjnego wykonuje niezwłocznie zarządzenia Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyczące uchylenia zarządzenia administracyjnego niezgodnego z prawem.
§ 15.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2004 r.